Περιγραφή Πτήσης με Παραπέντε
Κιθαιρώνας – Πάρνηθα και πίσω 2005 - Βαγγέλης Τσούκας
Ελεύθερη πτήση 76 km
Τρίγωνο 73 km
Τρίγωνο FAI 45 km
Μερικές φορές το ξέρεις από πριν, δεν είναι απλά ένα πείσμα.
Ανεβήκαμε στην απογείωση πριν τις 12.00 το πρωί.
Ο καιρός δεν με έπειθε ότι θα βγάλει κάποια καλή προοπτική, ειδικά βλέποντας το ανεμόπτερο του Αυγερινού να παλεύει για μισή ώρα για να κερδίσει 50 μέτρα. Βέβαια, φαινόταν μια κλασσική μέρα με ισχυρή αναστροφή πάνω από τον κάμπο του Κιθαιρώνα, που η μοναδική Ελπίδα ήταν να μείνεις κοντά στο βουνό ξύνοντας και αγκαλιάζοντας κάθε δυνατή ανοδική φούσκα, μέχρι να πάθει ασφυξία. Δεν είχα όμως λάβει υπ΄όψιν μου κάποιες παραμέτρους, όπως ήταν ο ελαφρύς νοτιάς που επικρατούσε στα ψηλά και θα έσπρωχνε τα θερμικά του βουνού λίγο πιο έξω, και τα σύννεφα που ήδη είχαν σχηματιστεί στον Ελικώνα, και έδειχναν ότι υπήρχε αστάθεια πάνω από το πυκνό και θολό στρώμα της αναστροφής. Ήθελε λίγο υπομονή, αλλά δεν είχα. Προτιμούσα να περιμένω στον αέρα να φτιάξει η μέρα και όχι καπνίζοντας στην απογείωση. Αποφάσισα λοιπόν να απογειωθώ κατά τη μία. Πρέπει να ξεπέρασα το προηγούμενο ρεκόρ μου ελάχιστης παραμονής στον αέρα (6 λεπτά).
Προσγείωση στο ξενοδοχείο, και περπάτημα 200 μέτρα προς το αυτοκίνητο με 43 βαθμούς φορώντας χειμωνιάτικη φόρμα, γάντια κράνος και λοιπά αξεσουάρ...ζέστη.
Ανέβηκα πάλι. Τώρα ήμουν σίγουρος. Η μέρα θύμιζε πολύ έντονα μια αντίστοιχη που είχα πετάξει πριν κάτι χρόνια και είχα φτάσει μέχρι την Αθήνα. Ανεβαίνοντας λοιπόν για τη δεύτερη είχα κάνει σχέδιο πτήσης. Κιθαιρώνας – Αθήνα. Είχα μάλιστα σκεφτεί και συγκεκριμένη προσγείωση σε ένα ξέφωτο του δάσους του Συγγρού. Κάθισα λοιπόν να ξεκουραστώ λίγο, και άφησα άλλους να κάνουν τους λαγούς. Ο Άλεξ αρνιόταν πεισματικά να μου τριμάρει το αλεξίπτωτο, ο Γκουρού και ο Τσουλούφης είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν σιγά-σιγά, τα θερμικά έδειχναν να στρώνουν κι εγώ κρατιόμουν δύσκολα, μέχρι να δω τους υπόλοιπους να ανεβαίνουν τουλάχιστον μέχρι τα 1000.Οταν το είδα, έφυγα με τα 1000.
Η στιγμή ήρθε...Απογείωση και μια ευθεία, με μόνο εξαντλητική κάθοδο μέχρι το εκκλησάκι (ελαφρώς χαμηλά). Και τότε το βάριο χτύπησε. Ακαριαία στροφή και «σφίξιμο» όσο γίνεται. Κεντράρισμα της φούσκας μέχρι να πιάσω την απογείωση (+0,5 μέχρι +2), μετά λίγο σπάσιμο του θερμικού από την ΒΔ αύρα και στόχος η κορυφογραμμή. Τα σύννεφα ερχόντουσαν από πίσω και η βάση είχε φτάσει τα 1600-1700. Ο Αποστόλης προσέγγιζε τη βάση και εγώ μόλις ξεπέρναγα τα 1000. Εκεί η αναστροφή σταμάτησε την άνοδό μου και χρειάστηκε ψάξιμο. +1,+2,+3,+4 μπιπμιμπιπ (τι ωραία μελωδία). 1200,1500, 1600, το σύννεφο από πίσω δουλεύει αλλά είμαι μόλις 150-200 μέτρα από την κορυφή. Φεύγω πίσω. Λίγο σχετικό κούνημα, 1400,1300, τελείως διαφορετική ατμόσφαιρα, πιο ασταθής - στοχεύω τα Βίλια και το σύννεφο που σχηματιζόταν στις απέναντι λοφοσειρές. Τελικά το βρήκα πιο γρήγορα και ανέβηκα στα 1800. Άνεμος ΝΔ 10 χλμ. Είμαι στη Βάση. Να και ο Γκουρού, μιλάμε στον ασύρματο και ερχόμαστε κοντά σε οπτική επαφή. Συνεχίζουμε πορεία νοτιοανατολική και πιάνουμε το επόμενο σύννεφο του νεφόδρομου. Τα σύννεφα στα νότια προς καντήλι φαίνονται ορεξάτα και εξελίξιμα κυρίως από τη Νότια πλευρά τους. Μάλλον φαινόταν ότι υπήρχε μια γραμμή σύγκλισης από τον υγρό ΝΔ και μια Βόρεια πιο στεγνή μάζα, και τα σύννεφα είχαν υψηλότερη κορυφή στα νότια, αλλά υψηλότερη βάση στα Βόρεια. Το τοπίο ήταν εξωτικό, οι εικόνες που βλέπαμε μαγικές. Εκείνη τη στιγμή σκέφτηκα πόσα χρόνια πετάω , πόσες φορές έχω δει μια τέτοια εικόνα, και πόσο συνεχίζει να με μαγεύει αυτή η ομορφιά της φύσης. Τότε άκουσα τον Αποστόλη...Van Tsouk, έχεις φωτογραφική μηχανή? Το θέμα φαίνεται ότι απασχολούσε κι άλλον. Με τα πολλά αποφασίζουμε να κινηθούμε από τη Βόρεια πλευρά του νεφόδρομου και ξαναγυρίζουμε λίγο πίσω κινούμενοι βόρεια.
Ταξίδι. Άνοδος, μεγάλη άνοδος, big ears, προσπάθεια να είμαι πάντα στο όριο του νέφους ώστε να μπορέσω να φύγω αν δυναμώσει. Ταξίδι. Περνάμε το οροπέδιο της Πύλης και συνεχίζουμε. Η λοφοσειρά από την προέκταση του Κιθαιρώνα φαίνεται να δουλεύει καλά και να προσανατολίζει τη σύγκλιση προς την πορεία μας. Περνάμε και το οροπέδιο της Πύλης. Έχω πατήσει GoTo platees στο GPS και υπολογίζω την μέση ταχύτητά μου σε 22kmh. Αν συνεχίσουμε έτσι για 5 ώρες, θα πάμε για μπάνιο σίγουρα. Τότε κάναμε και μια συζήτηση για τον προορισμό μας. Ο Αποστόλης πρότεινε να πάμε προς Πάρνηθα και να γυρίσουμε πίσω, εγώ πρότεινα να πάμε όσο πάει αν και δεν φορούσα μαγιό. Τελικά αποφασίσαμε να πάμε όσο πάει και να γυρίσουμε πίσω όταν δεν πάει άλλο.
Αρχίσαμε σιγά-σιγά να πετάμε πάνω από τον ορεινό όγκο της πάρνηθας, ο οποίος όμως μετά από ένα σημείο δεν έχει καθόλου προσγειώσεις, είναι πολύ δασωμένο και με ελάχιστα σημεία να πατήσεις. Είναι θα έλεγα το χειρότερο μέρος να μείνεις χαμηλός, γιατί η προσγείωσή σου είναι δύσκολη αν όχι αδύνατη και θα έχεις και αρκετό περπάτημα. Αφού έγιναν και οι σχετικές χαιρετούρες με τον Ντίνο Αυγερινό που πέρασε από δίπλα στα 50 μέτρα με το DG-400, συνεχίσαμε. Αριστερά μας έβλεπα την Αυλώνα και δεξιά ένα σύννεφο που είχε ιδιαίτερα πυκνώσει προς Ασπρόπυργο. Οι πολυκατοικίες της Αθήνας φαινόντουσαν πολύ εφικτές μπροστά και συνέχιζα. Είχα χάσει εδώ και ώρα την επαφή με τον Αποστόλη και η ησυχία στον ασύρματο που έλεγε ότι μάλλον προσπαθούσε και τα πράγματα ήταν δύσκολα. Και εκεί o νεφόδρομος μας έκανε την έκπληξή του και διαλύθηκε στο δυσκολότερο πέρασμα. Άρχισα να χαμηλώνω μέσα σε ένα δασωμένο πιάτο, και το έβλεπα χλωμό να προφτάσω τις κοντινότερες προσγειώσεις που είχα εντοπίσει. Αποστόλη, τα πράγματα είναι δύσκολα για να συνεχίσω, εσύ που είσαι? Ήταν 2-3 χιλιόμετρα δυτικά, και πάλευε να σωθεί. Κινήθηκα βόρεια και κύκλωσα ότι υπήρχε, μέχρι που σώθηκα με Τσούκια υπομονή, πήρα λίγο ύψος και βρήκα πάλι την ελπίδα ότι θα μπορέσω τουλάχιστον να προσγειωθώ στο Μοντελοδρόμιο στα Σκούρτα παρέα με τον Γκουρού.
Χαμηλός πάλι... χωράφι... το μισό στη σκιά. Ας πάω να προσγειωθώ στο λιασμένο κομμάτι, δεν ξέρεις καμμιά φορά. +0,5...+1, πάλι βάση με πολύ υπομονή και περνάω με 2.000 πάνω από το μοντελοδρόμιο σημαδεύοντας προς Δαφνούλα. Μετά την Πύλη είμαι πάλι χαμηλός και ψάχνω προσγείωση. Ο Αποστόλης ακολουθεί με αυτοκίνητο. Van Tsouk που είσαι? Μάλλον δεν σώζομαι από εδώ, κοντά στην Πύλη...Ησυχία...Είμαι πάνω από τη Δαφνούλα με 900 και το παλεύω...Μπράβο Μπράβο συνέχισε. Και εκεί μου έκανε ένα δώρο.+4 μέχρι τη βάση (2.500+), οργανωμένο, δροσερό και ξεκούραστη άνοδος. Τελευταίο θερμικό στις Ερυθρές και ένα glide μέχρι πλαταιές. Από τα πιο ωραία glide που θυμάμαι σε αυτό το μέρος, με ηλιοβασίλεμα, κόντρα Δυτικό 15 χλμ, ούτε ένα μπιπ. Προσγείωση, όλα καλά.
Παιδιά είναι ωραίο το Cross Country. Δοκιμάστε το, δεν τελειώνει ποτέ να προκαλεί συγκίνηση και πάντα υπάρχει παραπέρα.
Εξαιρετική περιγραφή από το Μιχάλη Αναστασίου μιας πτήσης Παγκοσμίου Ρεκόρ 6.927m, που έγινε στην Κωπαϊδα σε κύμα όρους με υπερελαφρό ανεμόπτερο Taurus της Pipistrel μαζί με το Θάνο Γιάνκου.
Σημαντικό το άρθρο που γράφτηκε στο Soaring Cafe
As many of you, I presume, I did not know much about soaring in Greece. For sure I didn’t know about WAVE in Greece! For that reason it is good that I have faithful readers over there.
SO…time to change this, as Mike is prepared to share his diary on this day 2 in February 2013 with us.
“Indeed Greece is hidden place for soaring. I will be glad to shed some light in this anytime.”
Parnassos in wave!
6,927 METERS ALTITUDE REACHED IN A PIPISTREL TAURUS
1st February 2013
—-”In Greece during winter, very often we encounter a weather pattern (Nov to April) where strong southwesterly winds associated with frontal passage create mountain wave condition over most [of the] Greek region. The orographic terrain located almost at perfect angles to the wind direction—usually 220 deg to 260 degrees—produces nice wave conditions.
Humidity varies but mainly we get blue wave conditions and most of the times we are capable of climbing higher than the lenticular clouds.
2nd February was a textbook day and we have been watching it closely [since] almost a week before. Although the wind direction was not perfect—almost westerly at 270 degrees—we would not miss the chance to stalk whatever wave was out there.
I arrived the night before. The caravan home at the airfield has been the shelter and the hub of endless talks during nights and non flying days. With the heater on, I opened the flight sack and started emptying out all the gadgets, gear, cables, etc.
One of the beds was totally covered with equipment. I took some time to rearrange all and place them in a priority status. The main electrical plug looked like an outlet from the movie Matrix… 2 PDAs, HX4700 charging, Oudie (backup…can’t find the time to install it properly on the plane, but one day I will…..I promise…), portable radio, back up cell phones, and a bunch of other gadgets necessary for the flight.
Most important for the flight is the O2.
Just received the O2D2 from Mountain High upgraded and sealed in an airtight plastic bag. Show time (after the upgrade!) …Inserted 3 AA batteries, pressed the ON button and the unit started flashing and beeping, pulsing its valves with the familiar sound. Nice! System check ok…
Grabbed the 4 liter aluminum O2 bottle sitting on a shelf, closed the outlet and checked the pressure. 180 bars! Good for many hours of fun…! The carbon 4 liter bottle can be on stby.
Completed checks of the O2 system by plugging [in] the Alpine full face masks. Breathing on the ground in the Normal setting released no O2 but the pressure-activated valves of the unit were happily releasing.
A few years ago with the cannula masks we ‘suffered’ from lack of oxygen…No it was not the problem of the mask. In engineering terms is called RTFM (Read the f**** manual!) Not suitable above 18,000 ft…. Still remember the experience when we had ‘clinically dead’ O2 levels in our blood vessels…starting an emergency descent.
But now we are set to go with all the goodies in a more…safe way!
Checked latest tephigrams for tomorrow, confirming wind, temperature gradients, had a look at the satellite picture, and drove away to the local cult tavern with the BEST EVER beef steaks available on this planet… (Exaggeration, I know, but they feel like this when you are starving)
A few hours later, like a full of food polar bear, turned off the lights in the caravan ‘mansion,’ dreaming of the wave.
2nd February 2013 Wave day!
Half asleep … jumped and opened the door looking at the mountains. It was 7 am. No wind on the ground, but the first signs of wave creation were showing up to the west.
Throwing some cold water on my face, ran to the hangar and got the help of my friends to open the toy box..
In 15 minutes the Taurus was ready for the flight. Keeping it in tip top shape pays off as I know that every time the box opens, the toy is ready to play! It took more than an hour though to have it combat ready as we had to install all the gadgets and goodies in a routine, but also in a ceremonial way.
A thorough preflight check of the Taurus revealed no problems or issues. Left the engine extended, checked the volts of the 2 batteries (when the planes sleeps in the trailer, I leave the solar panels do their magic, charging both batteries together as the solar charger controller permits.)
For the day, Thanos, a good friend and glider pilot was joining on his first ever wave experience.
He is late. I start getting uneasy as a Pipistrel Sinus already was transmitting the first info on the conditions. Then I had a second thought. We are not limited by daylight …we are O2 limited and the conditions are to get only better during the day…Relaxed and fiddled with my cell phone downloading visible satellite images and other stuff.
Thanos, my buddy, is finally here, bringing breakfast and coffee.
‘Leave the coffee aside…we drink it when we come back’… But we need the food! I stored it in the vast space of the Taurus…while I was calling the local ATC for the flight plan.
The usual story with our ATC..that always makes me laugh…
ATC: Endurance and flight time Sir…
Me: 1 Hour endurance and 6 hours flight time…
ATC: Is ok Sir..you said the items reversed…I will fix the flight plan…
Me: No Madam…I have fuel for one hour and I will fly 6!
Takes a little bit more time to explain as they are not exposed to many glider flights. The only thing they control are the Mirage 2000 and the F-16 of the base.
Putting on all the warm clothes, feeling like an onion, we sat in the Taurus, arranged all tubes, cables, oximeters and making a nice little cozy nest in which we will be sitting for the next few hours. And most important, it had to be a turbulence protected nest! You do not want your portable radio going through the canopy of the glider because you misjudged the descent rate and ended up in the rotors!
The Rotax 503 fired on the second attempt—normal behavior until the fuel is re-established in the fuel lines. EGT and CHT start rising normally.
We start taxiing, holding the canopy open until we are at threshold. A western low level wind was beneficial as we would depart with no turns. The clouds indicate winds around 30 kts. Not so strong…
Canopy closed and secured
Flaps T position
Final Clear
The Taurus did not need more than 150 meters to lift off. It was a nice day, giving us 3.5 m/s climb rate at full power.
15 minutes later we were approaching 2300 meters as we encountered many leeward updrafts and downdrafts.
Approaching from what seems to be the second wave bar of the mountain, even at full power we got sink at 6 m/s! We ended up at 1400 meters! After that, we were in the upward stream of the wave bar.
Cooled the engine and stored it with a flick of a switch! Sooo easy…I feel spoiled!
Removed the headsets and start sniffing the area…Up to now not a single jolt! Nice… The Sinus earlier reported hard core conditions! Where?…looked around and the only region I could see ‘battle zone’ was close to the summit of the mountain. Well I guess they wanted to be very brave…
The vario beeps at 4 m/s—s smooth, rapid climb. Reaching 4,000 meters I decide to jump from the secondary wave bar to the front one.
Not many clouds or lenticulars in the area. A clear blue wave day with some very high cirrus clouds allowing sunlight to warm the huge cockpit of the Taurus.
With flaps negative and close to True Air Speed Vne we attempt the jump. Although no turbulence was encountered, the sink rate took a big toll on our altitude. Lost more than 2,000 meters in a mere 14 kilometer distance travelled. 80 km/hr headwind.
But the jump was worth it. Clean ascent with the vario pegged to 6.5 m/s. Had to reduce the volume of the vario as it became annoying. No bip bip…but a constant trtrtrtrtr…….
Traveling back and forth on the first wave bar, the altimeter was winding aggressively upwards.
Passing 4,500 meters we went on oxygen. One by one, we put on our face masks and turned the unit on. The oximeter jumped from 89% O2 to 97%. System is fine and we get the O2 we need.
Soon we reach the 6,000 meter mark. The vario is showing 3 m/s. I start to dislike it … did it die? The wind is constant in strength at 85 km/hr. Using the SeeYou history, we locate the sweet spot of the wave and return to it. It gave us a few extra meters.
The Taurus was sitting at 6,841 meters, 23,000 feet.
Smooth, and much less aerodynamic noise in the cockpit as the air density is less. Our breathing condensation formed some nice ice crystals on the top and the side of the canopy. Temperature at -16C.
ice on the window
The airliners cruising above at FL300 plus, looked so close now!
The vario is almost at zero but not negative. We have limited time up there as ATC has restricted us on altitude. Pulling the mask off, we made a call to ATC for operations normal. The oximeter, permanent on my finger is showing a healthy blood stream full of O2… 98%!
Time to use the altitude for some cross country kilometers. Heading southeast, the ground speed was showing more than 270km/hr. Nice! But we will be crawling on the way back. Who cares! We just achieved the new height mark for the Taurus….the rest is just fun!
The high cirrus were getting more dense. The front was approaching from the southwest. Maintaining an average of 5,000 meters we went for a 5 turning point pattern concentrating on higher speed cruising leaving the flaps at negative all the time.
My friend spots an Olympic Air Bombardier Q400 turboprop at 2 o’clock few miles from us and about thousand feet high. It looked so close, but air traffic control has been aware!
Do you think they can see us?
Turning on the final point with the day giving ample lift if you knew where to get it, we went for the final glide back to our base.
A smooth touch with half speed brakes and the Taurus came to a stop in front of the hangar.
After opening the canopy, the first thing to do was to call ATC and close the flight plan, thanking them for their great support and cooperation.
Shook hands with each other and unfolded our bodies crawling out. The air on the ground felt and smelled almost like spring!
Fellow glider and other pilots approached to help us push the Taurus in the hangar. Their first question was: How HIGH!!!???? With a humble voice, I whispered the number..
Left my friend to clean the glider, but with almost nothing to clean as no bugs will stick at 23,000 ft and -16 Celsius. Run to fetch my computer and analyze the flight.
Final altitude reached was 6,927 meters!
Run back to the glider and announced the analysis….Happily, it cost me dinner in the tavern!
Preparing the glider for the next day with a forecast of jetstream winds, we continued the hangar talk.
The heavy doors of the hangar closed at dusk and we headed for the ceremonial grilled steaks.
The 2nd of February of 2013 was a really good day for us!
The next day started with wind gusts of more than 50 kts on the ground. The approaching front de-stabilized the upper atmosphere and there was no wave formation. Rotor clouds were everywhere with high humidity. ‘ It must be hell today up there.’ The forecast was giving 100 kts at 3,000 meters.
Analyzing the weather for about 3 hours we ended up having a long coffee session and airplane talk.
It took 20 minutes later on to place the Taurus in its trailer.
Until next time….
Keep your gadgets always ready and charged!—-”
Michail Anastasiou
Kopaida Airfield
To χρονικό μιας πτήσης σε Κύμα Όρους του Ελικώνα
Βαγγέλης Τσούκας, φθινόπωρο 2012
http://www.sky.gr/leonardo/flight/33927
19 Ιανουαρίου 2013, Σάββατο.
Μετά από μια εξαιρετικά δύσκολη επαγγελματικά εβδομάδα, επιτέλους ένα Σαββατοκύριακο ελεύθερο από υποχρεώσεις αν και γεμάτο από τις τύψεις ενός μπαμπά που λείπει συχνά. Με μια αμυδρή ελπίδα ότι θα μπορούσα να βρω το χρόνο να πετάξω, αλλά και από λίγο συνήθεια μπαινω στο internet αλλά ατυχώς βλέπω ότι ο καιρός θα είναι απογοητευτικός. Δυστυχώς στο παραπέντε δεν μπορείς να παραγγείλεις τον καιρό όταν εσύ είσαι διαθέσιμος να πετάξεις, κάτι που έχω καλά καταλάβει τα τελευταία 20 χρόνια.
Μήπως όμως έχει Wave αυτό το Σαββατοκύριακο?
NOAA
Μπαίνω βιαστικά στο ΝΟΑΑ για να δω τι προβλέπει το GFS μοντέλο για την Ελλάδα.
Άνεμοι Δυτικοί Βορειοδυτικοί με σημαντική ένταση, και μεταβαλλόμενη διεύθυνση καθ ύψος. Χαμηλά ΝΔ, ψηλά ΒΔ, με ένταση γραμμικά αυξανόμενη με το ύψος. Το δεύτερο είναι καλό για το σχηματισμό κύματος, όχι όμως και το πρώτο, καθώς η αλλαγή διεύθυνσης μπορεί να σπάει το κύμα.
Κατά τα άλλα, σωστή η υγρασία αφού είναι χαμηλή, καθώς οι δύο γραμμές του Τεφιγράμματος, δηλαδή η θερμοβαθμίδα και η γραμμή της υγρασίας απέχουν αρκετά μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει λιγότερα σύννεφα αλλά σε μεγαλύτερο ύψος, αλλά και μεγαλύτερη πυκνότητα αέρα, που σημαίνει ότι τα δυναμικά φαινόμενα της αέριας μάζας θα είναι πιο ισχυρά (η κινητική ενέργεια του αέρα είναι μεγαλύτερη). Φαίνεται λίγο tricky το Σάββατο για surfing στον αέρα, οπότε ας προετοιμαστούμε για την Κυριακή μήπως και καθίσει, και ας απολαύσουμε τη λιακάδα στην παιδική χαρά προσέχοντας τον πιτσιρικά από θέση που μπορείς ταυτόχρονα να παρατηρείς τον ουρανό. Το επόμενο βήμα είναι να τον εκπαιδεύσω να μου δείχνει τα γνωστά φακοειδή νέφη που είναι μαρτυριάρικα για την ύπαρξη κύματος , που τα ξέρουμε ως lenticularis.
Σάββατο βράδυ.
Πρώτο βήμα: βάζουμε τον κόσμο για ύπνο
Δεύτερο βήμα: ανοίγουμε τον υπολογιστή με χέρια που τρέμουν από συγκίνηση, και ξεκινάμε τη διασταύρωση πληροφοριών από παντού...κόλαση στο πληκτρολόγιο:
XC skies, Top Meteo, NOAA, SKIRON, NOA, Wetter3.de, GFS model, WRF model, Soundings, predicted soundings, hourly dew point evolution από το accuweather.com, κλπ.
Τελικά δεν φαίνεται ότι χάσαμε κάτι σπουδαίο για σήμερα, καθώς ο ουρανός που είδα δεν υποδήλωνε σημαντική δραστηριότητα κύματος, που εγώ τουλάχιστον θα μπορούσα να είχα εκμεταλλευτεί. Δεν ξεχνώ ότι θα πετούσα με ένα υπερελαφρό ανεμόπτερο το οποίο έχει χαμηλές ταχύτητες, και κάτω από αναταράξεις δεν πρέπει να πετάξω με περισσότερα από 140 kph, ενώ πρακτικά με ανέμους μεγαλύτερους από 160 kph σε μεγάλο ύψος πάει και λίγο με όπισθεν την ώρα που κλείνεσαι από το σύννεφο...λέμε τώρα, δεν είνα απαραίτητες οι περιπέτειες που επαναλαμβάνονται.
Και περνάμε τώρα στις προβλέψεις για την Κυριακή. Τελείωσαν τα ψέματα. Εδώ και τώρα θα πατήσω το κουμπί:
Ευστάθεια √
Για να σχηματιστεί κύμα, είναι απαραίτητο να υπάρχει ευστάθεια στην ατμόσφαιρα, πχ να είναι χειμώνας, ή ο ρυθμός μείωσης της θερμοκρασίας στην κατακόρυφη θερμοβαθμίδα να μην είναι γοργός. Δίνω τις συντεταγμένες στον υπερυπολογιστή της Αμερικάνικης Μετεωρολογικής Υπηρεσίας για τη Λειβαδιά, και βλέπω να ξεδιπλώνεται δραματικά το τεφίγραμμα, μια μαγική λέξη που κρύβει μίση, πάθη και συγκινήσεις, και θυμίζει τρελλές επετυχημένες προβλέψεις που έχουν γίνει σε αγώνες, αλλά επίσης μου φέρνει στη μνήμη την έκφραση των βασανισμένων ανθρώπων που έχουν υποστεί στωικά τα απάνθρωπα για το ανθρώπινο μυαλό σεμινάρια της Freedom. Εδώω είμαστεε...
Διεύθυνση ανέμου ΝΔ √
Μιλάμε για θρίαμβο της πρόβλεψης καιρού. Οπως είναι σαφές, οι άνεμοι την Κυριακή στρέφουν από περισσότερο νότιες κατευθύνσεις, εντελώς κάθετα στην οροσειρά της Πίνδου, δηλαδή από Νοτιοδυτική διεύθυνση. Συνήθως, η εποχή του Κύματος στην Ελλάδα είναι η άνοιξη, όπου επικρατούν ισχυροί δυτικοί άνεμοι, και δημιουργούν επαρκές κύμα για περιπέτειες σε μεγάλα ύψη. Οταν όμως πλησιάζει ένα χαμηλό βαρομετρικό, κάτι το οποίο προκαλεί τη δημιουργία ΝΔ ανέμων, και όταν κοντά του βρίσκεται ένα υψηλό με μεγάλη διαβάθμιση της πίεσης από το ένα στο άλλο, κοινώς με πυκνές ισοβαρείς καμπύλες (Γουάου) τότε έρχεται ένας πολυπόθητος Νοτιοδυτικός άνεμος που χτυπάει κάθετα στις πλαγιές της οροσειράς της Πίνδου. Μια τέτοια μέρα έγινε και πριν μερικά χρόνια η μεγαλύτερη πτήση για την ώρα στην Ελλάδα των 1010 ΚΜ.
Ένταση ανέμου και Ανεμοβαθμίδα √
Εδώ τα χαλάμε. Απαραίτητη συνθήκη για να γίνει το κύμα, είναι η ένταση του ανέμου να ενισχύεται ιδανικά με την άνοδο του ύψους, εδώ όμως φαίνεται σαν να υπάρχει ένα peak ταχύτητας 55kph στα 3.000 μέτρα και από εκεί και πάνω μειώνεται. Δεν μπορώ να το πιστέψω, όχι είναι λάθος. Ολοι κάνουν λάθος, το μοντέλο του ΝΟΑΑ, ο σκίρωνας το Wyoming, όλοι. Εγώ θα πάω και ότι γίνει.
Υγρασία √
Εδώ υπάρχει ανασφάλεια. Οι Νοτιοδυτικοί άνεμοι που οφείλονται στην προσέγγιση του χαμηλού βαρομετρικού, φέρνουν υγρό άνεμο στην περιοχή. Σίγουρα φαίνεται ότι το dew point έχει αλλάξει και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα για νεφοκάλυψη με κίνδυνο υπερκάλυψης. Η παρουσία της υγρασίας δεν είναι κάτι το πολύ θετικό. Οταν υπάρχει λίγη από αυτήν, σχηματίζονται λίγα σύννεφα που είναι όμως δείκτες του που βρίσκεται το ανοδικό στο κύμα. Οπως με τα θερμικά και με τα cumulus. Όσο όμως αυξάνει η υγρασία, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για υγροποίηση, παγοποίηση, και όλα τα σχετικά με τις μορφές του νερού μέσα στον αέρα. Μια βασική παράμετρος σε αυξημένη υγρασία είναι η χαμηλότερη πυκνότητα του αερα, άρα και η μικρότερη κινητική ενέργεια που μπορεί να μεταφέρει με την κίνησή του. Φαίνεται λοιπόν σαν να είναι πολύ αυξημένη η υγρασία , με μεγάλη νεφοκάλυψη. Για να μπορέσεις να ανέβεις όμως ψηλά, θα πρέπει να έχεις εξασφαλίσει και ότι θα βρεις τρύπες από σύννεφα για να κατέβεις.
Εγώ θα πάω και ότι γίνει.
Εξέλιξη συνθηκών μέσα στην ημέρα √
Οι προβλέψεις έδωσαν ότι ο ανεμος θα παραμείνει σχεδόν σταθερός κατά τη διάρκεια της ημέρας που μας ενδιαφέρει, θα μειωθεί όμως η υγρασία και άρα η νεφοκάλυψη αργά το μεσημέρι, που δίνει ένα μήνυμα ελπιδοφόρο. Θα πάω.
Αργά...Ας ετοιμάσουμε λοιπόν τα gadgets:
PDA √
Live tracking √
VHF √, Backup VHF√
GoPro√
Φιάλη Οξυγόνου√, Mountain High√, Mask√, οξύμετρο√ ...ύπνος με όνειρο με wave.
Κυριακή πρωι
Ξυπνητήρι 7.30 (Δεν είναι δυνατόν – σχόλιο στο σπίτι...εγώ θα πάω)
Πακετάρω τα εργαλιεια στα σακίδια κι αντίο. Ελπίζω να τα πούμε και το βράδυ.
Εθνική...ανοίγω το ipad…www.meteorologia.gr…weather stations…sterea ellada…parnassos1950….OXI ρε... κάτω από 30kph !@#$%^&
Φτάνω τσακισμένος ψυχολογικά στο αεροδρόμιο και κοιτάζω προς τον Ελικώνα...δεν είναι δυνατόν, είχα δίκιο. Υπάρχει πιθανότητα, καθώς ο άνεμος έχει χαμηλότερη ένταση από εχθές, αλλά περισσότερη υγρασία, και πιο σωστή κατεύθυνση και ολο το παραπάνω πακέτο ανούσιων λεπτομερειών για τον καιρό, οργανώνεται σε ένα απίθανο νέφος για Textbook for Mountain Wave Clouds. Το κοιτάζω σαν χάνος. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι μου κάνει τέτοια χάρη ο ουρανός και μου ανοίγει την αγκαλιά του. Σχεδόν έχω συγκινηθεί με την εικόνα του ουρανού που με καλεί προς το μέρος του. Πηδάω έξω από το ταλαιπωρημένο αυτοκίνητο με σακίδια, μπαταρίες, καύσιμα, μπουκάλες οξυγόνου, νερά, σκουφιά...σφαίρα στο υπόστεγο του Παπαδόπουλου στην Κωπαϊδα.
Κατεβάζω το ανεμόπτερο, βγάζω τα καλύματα, το καθαρίζω, βάζω τη ρόδα ποδηλάτου στο ακροπτερύγιο και την πίσω dolly, ετοιμάζω τα καύσιμα για το δίχρονο κινητήρα, τσεκάρω μηχανικά, ηλεκτρικά, συνδέω τα ηλεκτρονικά, σεταρω παραμέτρους στα όργανα, εγκαθιστώ το σύστημα του οξυγόνου, τα vhf, το live, τον τεχνητό ορίζοντα, Electronic Vario Setting, main Battery Check, avionics, ορίζοντα, PDA, live, κινητό, οξύμετρο για τη μέτρηση του οξυγόνου στο αίμα, συνδέω το logger, τσεκάρω να υπάρχει SD Card στο See You Mobile, νερό για να πιώ, γεμίζω καύσιμα με την Αντλία του Μανόλη.
Σούπερ, οργασμός προετοιμασίας, προσμονής, ενθουσιασμού, και αφοσίωσης σε ένα σκοπό. Πίσω μου ο Αλέξης με τον Πέτρο, κάνουν τα ίδια, ετοιμάζοντας ένα Pipistrel Sinus. Θα φύγω πρώτος. Κοιτάζω το checklist μου για το πριν διαβώ την εξώπορτα του υποστέγου. Ailerons, Airbrakes, Rudder, Stabilizer, Pitot, side pressure sensors, άτρακτος, φτερά, τροχοί, πόρτες και μηχανισμός ανασυρρόμενου μοτέρ, φρένο προπέλλας που τόσο με έχει ταλαιπωρήσει με αναγκαστικές. All clear…απομάκρυνση εργαλείων, αποςύνδεση από ρεύμα, κλείνω καλύπτρα και τραβάω από το φτερό το καναρίνι έξω. Ο ουρανός πλέον έχει γίνει ένα έργο τέχνης, με απίθανα σύννεφα, χιονισμένες κορυφές και καταπράσινη γη. Υπάρχει μια μυρωδιά της άνοιξης στον αέρα.
Έξοδος στο διάδρομο:
«Κωπαϊδα, ανεμόπτερο Oscar Kilo Alpha 101, στο holding point του 27, άδεια για γραμμη»
«101 ελεύθερος γραμμής».
Σπρώχνουμε με τα χέρια το μικρό καναρίνι που αντιστέκεται στο βρεγμένο γρασίδι με τον Αλέξη. Πίσω του έρχεται ο Πέτρος με το Sinus ανυπόμονα. Μόλις απογειωθώ ο Αλέξης θα μου κρατήσει φτερό για τα πρώτα μέτρα και μετά θα τρέξει να μπει στον Πέτρο για να απογειωθούν πριν γίνει ρίψη που είναι σε εξέλιξη. Το Pilatus είναι σε άνοδο και γεμίζει τη συχνότητα... «Drop in 5 minutes»... Πρέπει να βιαστώ για να μην κάψω άσκοπα καύσιμο περιμένοντας τους αλεξιπτωτιστές. Τσεκαρω αν λειτουργει το primer και ποτίζω τα πρωτογονα Ρώσσικα καρμπυρατερ του Rotax. Φοράω το εφεδρικό και μπαίνω μέσα. Ο Αλέξης μου σφίγγει καλύτερα τις ζώνες και μου ανοίγει το οξυγόνο που δεν το έχω προσβάσιμο. Κλείνω καλύπτρα. Είμαι μόνος μου. Διακόπτης θέση 1, κινητήρας Οn, Vario On, PDA on, PDA charger On, ZAON On (anti-collision), Live On, μηδενισμός υψομέτρου, Οξυγόνο προσβάσιμο ΟΚ, νερό κοντά μου, Ζωνες Οκ, Καλύπτρα ασφαλισμένη, ελέγχω χειριστήρια, αλλη μία Primer…
Φωνάζω «Προπέλλαα» για τον Αλέξη και ignition. Ο Rotax είναι παγωμένος και παιδεύεται απο γεννησημιού του να πάρουν ταυτόχρονα και οι δύο κύλινδροι, αλλά τελικά παίρνει. Στροφές κάτω απο 3.000 rpm, κοιτάζω τον Αλέξη που μου σηκώνει το φτερό και σετάρω το ηλεκτρονικό βάριο VP6. Ως δια μαγείας έχω την έμπνευση να βάλω στο Flight Screen να φαίνεται το βολτόμετρο (έχουμε μεγάλη ιστορία εμείς οι δυο, εγώ με το βολτόμετρο).
Ζεσταίνω, μανιατό τσεκ, περιμένω τις θερμοκρασίες να πάνε στα σωστά όρια. «Kopaida, Drop in 2 minutes». Ανεβάζω το γκάζι. Είμαι έτοιμος. «Κωπαϊδα, ανεμόπτερο Oscar Kilo Alpha 101, έτοιμος για απογείωση από τον 27 Βόρειο» … «101, άμεση αναχώρηση γίνεται ρίψη σε 1 λεπτό»...thumbs up στον Αλέξη. Τσεκάρω τον άνεμο, 15-20 χλμ Ν, κάθετος στο διάδρομο. Είναι μια απαιτητική απογείωση, καθώς στα πρώτα μέτρα δεν δουλεύει το Rudder για να διορθώσει, ενώ ο άνεμος τείνει να στρίψει αυτό το καρυδότσουφλο εκτός διαδρόμου. Το μοτερ 6.500 RPM αφήνω τα φρένα. «101 τέικ οφ του σεβεν ζηρο» για να ξέρει και το Pilatus. O θόρυβος είναι δραματικός και η προπέλα περιστρέφεται σχεδόν υπερηχητικά 8 εκατοστά από το κεφάλι μου. Το πουλί βγαίνει από το κλουβί. Ευθυγραμμίζω στο διάδρομο και μαζεύω χιλιόμετρα. Το κρατάω κάτω για λίγα παραπάνω από το θεωρητικά αναμενόμενο λόγω στροβιλισμών στο έδαφος που μπορεί να την πατήσω σαν κάποιον άλλο. Στα 90 kph το αφήνω να πετάξει. Τέλεια στιγμή... «101 turning left, direction Aliartos» για να ενημερώσω ότι είναι clear για τη ρίψη των αλεξιπτωτιστών.
Απογείωση λοιπόν και αριστερή στροφή. Heading Ελικώνας. Αριστερά μου βλέπω τους θόλους που ανοίγουν στην άκρη του αεροδρομίου. Πολύχρωμοι τύποι, με χρωματιστή ζωή, αλλά κάνουν πολύ φασαρία για εμένα.
Wave Flight
Δύο rotor clouds στα υπήνεμα του Ελικώνα. Σημαδεύω ανάμεσα στα δύο, ανάμεσα σε Αλίαρτο και Αϊ Γιώργη όπου αρχίζουν να σχηματίζονται οι πρώτες άχνες για ένα τρίτο στατικό ρότορα. Η επιλογή αυτή ήταν τελικά η σωστή. Πετώντας με παραπέντε πολλά χρόνια, η ιδέα να πετάξω στους ρότορες ενός βουνού ήταν κάτι το τρομακτικό. Ειδικά με ισχυρό άνεμο. Φαίνεται ότι είναι αδύνατον να ξεπεράσω ποτέ τη φοβία αυτή, πετώντας το 1998 στον Κιθαιρώνα και έχοντας περάσει μια βίαιη επαφή με το βουνό στα υπήνεμα με ένα UP Soul σε κάποιους αγώνες. Πριν ξεκινήσω να πετάω, όταν διάβαζα για τις πτήσεις σε Κύμα όρους, ένιωθα ένα δέος. Το θεωρούσα την απόλυτη πτήση στα όρια των επιδόσεων, χειριστικών απαιτήσεων, στα όρια του ανθρώπινου σώματος που σοκάρεται σε υποξία μέσα σε ελάχιστο χρόνο και χωρίς εγκλιματισμό, με μυθικές ταχύτητες ανέμων, με ανεμόπτερα που διαλύονται στον αέρα μέσα στις αναταράξεις πετώντας στη VNE τους. Κι όμως είμαι σήμερα εδώ.
RPM 5500, αργή άνοδος με 2,5 μ/sec, υπήνεμα χορευτικά. Το ανεμόπτερο κατευθύνεται με ταχύτητα 100kph προς το βουνό. Η υπερένταση ανεβαίνει. Κάνω έλεγχο. Θερμοκρασίες ΟΚ, στροφές κινητήρα ΟΚ, υψόμετρο ΟΚ, GPS δεν έχει καλή λήψη, τελικά ΟΚ ground speed 60 kph. Καύσιμο ΟΚ, αεραγωγοί ΟΚ, κρύο-κλείνω το παραθυράκι. Στα ακουστικά ακούω τον Αλέξη και τον Πέτρο να απογειώνονται. Τελικά θα κάνω εγώ το λαγό. Μετά το δρόμο της Αλιάρτου, αρχίζουν τα όργανα... και ξαφνικά: Μπαταρία…12,1V αντί για 13,6V. Καμένη ασφάλεια φόρτισης, φτου!
Ζήτημα ξαφνικά. Θεραπευμένη μπαταρία μολύβδου μετά από βαθειά εκφόρτιση, που όμως δεν φορτίζεται τώρα ενώ χίλια γκατζετάκια τρέφονται από αυτήν. Αν τελικά τα καταφέρω να πιάσω αυτό το κύμα, η μπαταρία μου θα παγώσει με αποτέλεσμα να μην έχω πιθανά επανεκκίνηση του κινητήρα όταν τον χρειαστώ, ή αν χάσω το wave στην αρχή, πιθανώς να τη γονατίσω βγάζοντας τα 55 κιλά του κινητήρα έξω και πατώντας τη μίζα.
Το solar βάριο χτυπάει διαφορετικά. Το Ανεμόπτερο γλυστράει και επιταχύνει, μπαίνω σε ανοδικό +3, +4, +4,5 m/s.
«Ακούει το 101»? «101 μεταξύ Αλιάρτου και Αγ Γεωργίου στα 1300 +4 έως +4,5». «Πάμε–Β»
Αλλάζω συχνότητα σε 123.45 mhz. «Αλέξη έχω μπεί σε μπάρα και με κατευθύνει δυτικά του ρότορα σε άνοδο 1700».
Στα 2000 έχω πάει ακόμη δυτικότερα και βλέπω ότι είμαι σε μια δεύτερη αρμονική ενός κύματος από το βουνό πίσω από τη Λειβαδιά. Ξαφνικά το χάνω... +μισό. Πρέπει να πάω στην πρώτη μετά το gap. Καθώς ο άνεμος χτυπάει στο βουνό και δημιουργεί ορογραφικό νέφος σαν καπάκι πάνω στην κορυφή. Καθώς ο άνεμος κατεβαίνει από τα υπήνεμα, θερμαίνεται κατεβαίνοντας και ξεφεύγει από τον κορεσμό, με αποτέλεσμα να διαλύεται το νέφος και να δημιουγείται μια μπλε τρύπα. Μετά από αυτή βρίσκεται η πρώτη ανοδική μπάρα πίσω από το βουνό. Αυτή ψάχνω.
+1, +1.7, +2.2, +3, +4m/s. Υπομονετικά ανεβαίνω ψάχνοντας το καλύτερο σημείο. «Ακούει το 101?»
«Το 101 μεταξύ Λειβαδιάς και Αγ. Γεωργίου στα 3.400 σε +2»
«Μπράβοο! Συνέχισε. Είμαστε χαμηλότερα προσπαθώντας στα 1.700 είναι δύσκολο»
Βάζω το οξυγόνο. Με βάση τη φυσιολογία υψομέτρου των καπνιστών πρεπει να το κάνω τώρα. Mountain High στο normal. Ένας αισθητήρας καταλαβαίνει την υποπίεση που δημιουργείται στη μάσκα όταν εισπνέεις και ανάλογα με τη βαρομετρική πίεση σου δίνει έναν παλμό οξυγόνου που αναμιγνύεται με τον εξωτερικό αέρα. Αυτό κάνει οικονομία στη φιάλη.
3.800-4.000-4.500-4.800
Εχω αρχίσει να την ακούω από το κρύο. Εξαερισμός στα πόδια κλειστός. Παράθυρο κλειστό. Η καλύπτρα θολώνει μέχρι τα 4.000m, μετά παγώνει. Μετά ο πάγος προχωράει σε όλη την καλύπτρα 5.000μ. Πρέπει να ξύνω τον πάγο δημιουργώντας τρύπες για να δω έξω. Ξύνοντας πέφτουν νιφάδες σαν χιόνι μέσα στο cockpit… “guys το 101 – χιονίζει εδώ μέσα»
Πέτρος – «Αλέξη πες του να κατέβει, έχει πάθει υποξία, είναι ψηλά και λέει ανοησίες»
5.500μ. θερμοκρασία γύρω στους -25 C. H καλύπτρα μου έγινε σαν υποβρύχιο με φινιστρίνια. Κοιτάζω τον τεχνητό ορίζοντα και το χάρτη στο PDA που κάνει ζουμ στο 1 χιλιόμετρο για να μην χάσω το track, λιγο πριν με αγκαλιάσει το πάνω νέφος. Ελάχιστα μέτρα μέχρι να κρυφτώ μέσα από τις άχνες και κάνω μια 360 βλέποντας γυρω γύρω θάλασσα. Πρέπει να είδα σε αυτή τη στροφή όλα τα μέρη που έχω περάσει με το παρα5.
«101?...101 ακούς? Που βρίσκεσαι είναι αδύνατον να σε δούμε. Εμείς στα 2.500 και εσύ +3.000 μ ψηλότερα»
Κοιτάζω το οξύμετρο γιατί έχω αρχίσει και ανησυχώ για την υποξία. Δυστυχώς έσπασε από το σφίξιμο της ζώνης. Ανεβάζω λίγο το ποσοστό του καθαρού οξυγόνου στο μίγμα και απαντώ «Αλέξη το 101...στα 5.500μ ρεκόρ καναρινιού, κάνει κρύο, δεν βλέπω έξω και χιονίζει εδώ μέσα»....
«Βαγγέλη (Τρία πουλάκια κάθονται) πόσο κάνει 1.000 μείον 7?»
«Σκέψη...9..9..3»
«πόσο κάνει αυτό μείον 7?»
«...9....8......6?»
«Πολύ καλά. Θα ανέβεις κι άλλο?»
«101 προσπαθώ να ξεκολήσω τα αεροφρενα για να αρχίσω να κατεβαίνω αργά προς τα κάτω. Ο στόχος επετεύχθη»
Η κάθοδος πρέπει να μην γίνει πολύ γρήγορα για να μην γίνουν ταχείες διαστολές. Ενα ανεμόπτερο με gel coating θα μπορούσε να πάθεi μεγάλη ζημιά στο υλικό του αν κατέβει πολύ γρήγορα. Με ένα ξύλινο ανεμόπτερο καλυμένο με θερμοσυρικνούμενο ύφασμα σαν μοντέλο με κόλλες αγνώστων προδιαγρaφών, δεν το ξέρω.
Airspeed 120, ground 220 kph. Vario -8 m/s πρεπει να κατέβω πιο απαλά, αλλά ήθελα να απομακρυνθώ λίγο από τη βάση του φακοειδούς. Ταξιδεύω ανατολικά προς Αταλάντη και απολαμβάνω τη θέα. Μπαταρία παγωμένη με 11,7V που σημαίνει ότι δεν θα βγει το μοτερ έξω αν το χρειαστώ. Δεν κάνουμε τώρα και άλλα 100 χιλιόμετρα βόλτα γύρω γύρω με αυτό το ύψος?
Σταδιακά φτάνω στο αεροδρόμιο, και ξαναμπαίνω σε αυτόν τον κόσμο, που μιλάει στον ασύρματο, κάνει touch and go, πηδάει από το Pilatus κάνοντας ελεύθερη πτώση προς την κατασκήνωση του κεφιού, άνθρωποι, αυτοκίνητα , κόσμος πίνει καφέ και βλέπει κίνηση στον ουρανό, ακούς κινητήρες και μουσικές και κάποιος πρόθυμος κάνει τον «πύργο» για να διευκολύνει την κυκλοφορία.
«Κωπαϊδα το 101 στα σιλό. Διάδρομος εν χρήση?»
«101 ο 27, αλλά περίμενε τη ρίψη που είναι σε εξέλιξη»
«απολαμβάνω μια τελευταία στροφή πάνω από τη λίμνη και κατεβαίνω με αερόφρενα να προλάβω το παράθυρο προσγείωσης.
«Το 101 στο βόρειο υπήνεμο του 27 για full stop»
«Ελεύθερος για προγείωση στον 27 νούμερο 1»
Προσγειώνομαι με κάθετο άνεμο 15 kph και αρκετη ανεμοβαθμίδα. Πίσω μου ένα Trinidad νομίζω ετοιμάζεται για γραμμή, ενω το Pilatus προσγειώνεται ανάποδα από το 09. Με τη φόρα βγαίνω εκτός διαδρόμου και σταματώ μέσα στο καταπράσινο λιβάδι της Κωπαϊδας.
«Το 101 απελευθέρωσε το διάδρομο»
Όλα γίνονται τόσο απλά και τόσο αυτόματα, τόσο αυτονόητα. Έχω βέβαια 130 παλμούς από την υποξία, ο εγκέφαλος τα έχει λίγο δει θολά, τα πόδια έχουν πάθει 10 κράμπες μάλλον από το κρύο (-25) και την ακινησία μέσα σε αυτό, αλλά δεν έχω διαθέσιμες λέξεις να χρησιμοποιήσω για να περιγράψω πόσο υψηλά έχουν ανέβει τα επίπεδα της ενδορφίνης και της ικανοποίησης.
Στρίβοντας στην τελική, και βλέποντας με ένα ευρυγώνιο βλέμα τα βουνά στο βάθος, που λίγο πριν είχαν γίνει μια κοιλάδα, σκέφτομαι το γιό μου, το πόσο ωραίο είναι αυτό το σπορ, και τι θα του απαντήσω όταν γυρίσω σπίτι και με ρωτήσει αν ήμουν στεναχωρημένος που δεν ήμουν μαζί του και ήμουν μόνος μου πάνω από τα σύννεφα. Σίγουρα θα είμαι περισσότερο χαρούμενος γυρίζοντας στο σπίτι που θα τον δω.
Βαγγέλης Τσούκας
First 1,000 km wave flight in Greece
28/12/2012
Flight line at Kopaida Airport
While Greece presents an interesting and rewarding challenge for soaring, its rugged mountainous terrain, fragmented plains and almost constant proximity to the sea present unusual challenges. One can find regions with very favourable soaring weather, but to fly very long distances, areas with different local weather have to be joined through tricky gaps in lift or unlandable terrain.
This means that while small or medium distances may come quite easily, the quest for a 1000km flight has proven to be elusive. It is the last 100 to 200km that have to be gained by limiting the time lost in the tricky game of joining different areas, or by finding another way to cross the country.
Flying in wave over central Greece
Having for some years experienced excellent wave conditions in the region of Central Greece, it eventually became apparent that under the right conditions, a very long flight in wave could be possible. This required a very precise set of meteorological events: an airmass conductive to the generation of wave and a strong South-Westerly wind exactly aligned with the backbone of the Greek mountains, the Pindus range.
The hunt for these conditions had began and after a long wait, the day of 21 April 2005 dawned with just the right forecast. A front was approaching from the west, bringing with it heavy winds and exact alignment at 220 degrees. It was now time to prove the theory and see if the first 1,000 km flight in Greece could be flown.
The synoptic chart for the day: incoming front from Italy with just the right conditions
Radiosonde observations at 15:00 local, showing the conditions as predicted
The game was on, the first satellite images at dawn showed that wave was being produced throughout the backbone of Greece, but would the weather prove to be flyable for the duration of the day? Takeoff from Kopaida took place at 10:38 local time. The plan was to catch the wave in the lee of Mount Elikonas, just 15 km from the airfield. If the day looked promising, the start was a constant struggle. If one were to reach the wave, the only way up would be through the rotor. But the disorganized and extremely turbulent conditions made this almost impossible. After an hour of constant struggle with the elements, tentative progress was being made in the rotor and it was not long after that first contact with the wave proper.
First light and evidence of the wave its there
It was now 11:50 and finally at 3500m the record attempt could start in earnest. The declared task was a 1000km 3TP polygon that would go all the way to the Northern Pindus, to the lee of Mount Smolikas, just South of the Greek frontier, back down almost to the edge of Athens, in the lee of Mount Kitheron and the foothills of Mount Parnitha, back up the length of the Pindus range above Metsovo and almost back to the first turn point before finishing at Kopaida airfield. Sunset was at 20:06, which left eight and a quarter hours for the remaining 980 km on task. This meant an average speed of above 119 km/h would have to be achieved. Would the elements cooperate?
The declared task: 3 Turn point 1002.8km
It was a mere 10 minutes later before setting off on course climbing above 5000 meters in the lee of Mount Parnassos, home of the oracle of Delphi. Soon the familiar peaks of Giona, Oiti, Timfristos and then Neraida passed below. Entering Thessaly, the bread basket of Greece, the wave was strong and surfing the lift line produced good speeds in an altitude range between five to six thousand meters. The only thing to watch out for was the speed as it would be too easy to push well past redline.
12:30 - Enroute in the first leg above Sperhiada, 5800m +2m/sec
Passing Kalabaka at 13:04, home of the impressive monasteries perched on top of the eroded limestone cliffs of Meteora, only 25 km remain to the first turn point, but they will prove to be twenty five kilometers too many. In front is an impenetrable wall of cloud. There is simply no way past forcing a diversion to the North East following the cloud bank almost downwind in the hope of finding some way through. The realization soon sinks in that the optimal lift zone has been left for heavy sink. The possibility of completing the task has just ended.
Satellite image at 12:11 local time. The wave bars in Thessaly
are clearly defined, but so is the wall of cloud to the North.
But is there a way to salvage the day? Can an OLC 1000km still be completed? The bank of cloud is followed way to the East, to the Aliakmon river, South of Kozani in the Northern foothills of sacred Mount Olympus down to 1800 meters AGL. Struggling to stay airborne one can imagine what the gods would make of a silly mortal futilely battling the elements? After flying in broken thermals and rotor lift some tentative progress is made eventually making contact with what should be the third wave harmonic. Trying to work upwind the progress is slow requiring frequent traverses along the lift lines as the wave over the Thessaly plain is disorganized.
These conditions will typify the remainder of the day. As the weather closes in options diminish, and the battle with the frontal system turns into a struggle. While it took just a bit over an hour to cover the first 210 km on course yielding an average speed of about 180 km/h, it will take almost two hours and fifty minutes to complete the 250 km of the second leg back South yielding an average speed of just over 90 km/h.
At these speeds there is no hope of a record. But things turn to the better on the third leg as the mountains of Central Greece prove to be reliable wave generators. A good climb to the lee Mt. Parnassos and the sweet spot at 5000 - 6000 meters is regained making good speed while climbing straight ahead. Traversing the mountain gap to the gateway of Thessaly leeward of the main Pindus thrust, the weather strikes. The door North has been shut solid by the clouds yet again. There is no time to contemplate, turning South is the only option making this a short leg in the hope that there will be a cloud break latter in the day.
Progress down to the South East is fast but more of a glide. Turning back to the North West for the last time, it is 17:53. There are about two and a quarter hours daylight left. With about 750 km travelled so far, almost 110 km/h are required to complete the remaining 250km. But the question is, is there enough clear air left to travel, or will the weather have closed in completely?
Satellite picture of Europe at 17:30. Most of Greece is totally shut out. The only apparent gap is exactly where I am.
Mount Parnassos, abode of Apollo, bears its gifts yet again allowing a fast climb to 6000m while still on course. Nearing the gap to the Thessaly mountains, the clouds once again stop progress and force a diversion directly North. There is simply not enough of a leg left to fly.
18:13 - Above Livadia at 3800m +2m/sec. This is the beginning of the last big climb of the flight.
Approaching the Thessaly watershed, punctuated by the narrow valley of Lamia, a miracle seems to be evolving. The weather is closing left and right, but straight ahead a corridor of clear air opens leading to the center of the fertile valley. It is probably generated by the passing cloud bands spiraling around the low pressure system assisted by the imprint of the wave action itself. A corridor marked “pass friend if you dare” beckons deep into the otherwise closed-down sky. Following this tunnel into a vast off-white continuum is against all sense of good judgment, but for just once and with a deep feeling of trepidation the decision to proceed is taken. The distance to the clouds on either side is impossible to gauge but the glider’s wingtips are in the clear, no ice has accumulated, the altimeter reads 5000m, vario is silent at zero in air that is silky, milky smooth.
It is now 19:10 with less than an hour of daylight and 150km from home. Conditions are failing as the vario moans down and the altimeter unwinds. Imagining the clouds closing up, patience has reached its end as the survival instinct dominates. A decision to turn back and fast is made.
It is 19:40, approaching the narrow valley of Lamia back into the 100km stretch of mountains and valley that form the immediate playground of the home airfield, Kopaida. With sunset fast approaching and icing conditions all around, it is too far a stretch to go. Lamia airport will have to do. As the descent is made through the convective layer, rough rotor turbulence returns along with a centimeter of ice on the wings as avoiding cloud and precipitation is impossible. Fortunately there is a large reserve of altitude to test the glide ratio under these conditions. On final approach the flight computer shows 998km. Dreams of a record will have to stay for another day.
Infrared satellite loop of the day's weather
It is only the next day after a restful sleep in Lamia and a return home that it dawns just what was accomplished. The flight computer has miscalculated the distance and actual analysis of the log proves an OLC distance just shy of 1011km. A new Greek national record had been set, one that stands to this day. And it was proven that under the right conditions, the South Westerly winds of late winter and early spring can yield record wave flying conditions. The magic day with a South West jet, less moisture and more daylight still calls. The chase of 2000km from the Northern frontier to the Southern tip of Greece at CapeTeneron is on.
2000 km in Greece? Under just the right conditions, two laps around this 1K course running the length of the Greek mainland and Peloponissos may just be possible. Just once around for beginners. Worth ruining your gelcoat for.